عکاسان از طریق ثبت سختیهای مشاغل میتوانند گرهگشایی کنند
دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» میگوید که بخشی از عکاسان به واسطه عکاسی از مشاغل سخت، میتوانند مردم و سیاستگذاران را با سختیهای مشاغل آشنا کنند
تاریخ ارسال : 1403/5/8
سید شهابالدین واجدی دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری اتقان درباره ظرفیتهای هنر عکاسی برای پرداختن به فرهنگ کار که در این جشنواره فرهنگی هنری دستمایه تولید اثر قرار گرفته است، گفت: یکی از قدیمیترین شکلهای بازنمایی موضوع کار، عکس است و به واسطه هنر عکاسی در شاخههای مستند، مستند اجتماعی و عکاسی خبری، سختی کار، نوع مشاغل، فرهنگ کار، شیوه کار، ارزش کار و حتی تفاوتها و شباهتهای برخی مشاغل به نمایش گذاشته شده است.
او افزود: سالهاست که هنر عکاسی به کمک نمایش مشاغل آمده است. برای مثال، عکسهای «سباستیائو سالگادو» از کارگران معادن در آمریکای لاتین و برزیل باعث شد که سختی کار معدن برای عموم مشخص شود و او از شروعکنندگان عکاسی از مشاغل شد. طی سالهای بعد عکاسان حوزه مستند و مستند اجتماعی که به بازنمایی حوزه فرهنگ کار پرداختهاند، ارزش کار، شیوه کار، مهارتآموزی، وجدان کاری، سختی کار و حتی امانتداری در مشاغل را نشان دادهاند.
دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» بیان کرد: عکاسان مستند به شیوه استنادی، سندی، تاریخی و ثبتی تصاویر خود را از مشاغل ثبت کردهاند و تاریخنگار شدهاند تا ما نوع پوشش و سختی مشاغل را ببینیم. همچنین عکاسان خبری برای بازنمایی برخی مشاغل در قالب اخبار، تصاویری را به ثبت رساندهاند. در بخش مستند اجتماعی هم عکاسان به معضلات و مشکلات یا قسمتهای تاریک و مبهم کار و فرهنگ کار پرداختهاند و آن را به چالش کشیدهاند. برای مثال در عکس از معادن، دیدن وضعیت کارگران در زیرزمین با لباسهای مندرس و چهرههای گرفته که به سختی و عرقریزان فعالیت میکنند، ممکن و قابل درک شد. بر همین اساس، میتوان گفت عکس در نشان دادن کار، ویژگیها و شرایط آن نقش بسزایی داشته است.
واجدی درباره نقش عکس در معرفی و نمایش معضلات حوزه کار گفت: عکس مستند اجتماعی همواره به کمک سیاستگذاران آمده و در این حوزه، گرهگشایی یکی از مواردی است توسط عکاسان دنبال میشود. عکاسان مستند اجتماعی نگاهشان نشان دادن صرف یک موضوع نیست، بلکه آنها با ثبت عکس سعی در رفع مشکلات و گرهگشایی دارند. بخشی از عکاسان با این هدف فعالیت میکنند که مردم با آن معضل و سختی کار آشنا شوند. وقتی یک عکاس، تصویر کارگر معدن زغال سنگ را ثبت میکند که در زیرزمین، با وجود کمبود اکسیژن، در تاریکی کامل و با وجود دودهها به کار استخراج مشغول است، اول بیننده اثر را با سختی کار و پیچیدگیهای آن شغل آشنا میکند و در وهله دوم، عکس او به کمک رفع خطرات کار میآید و از طرفی دیگر منزلت و جایگاه ویژهای در نگاه مردم نسبت به کارگران معدن ایجاد میکند.
این عکاس تاکید کرد: بازنمایی منفی و نمایش معضلات حوزه کار به ارگانهایی چون شهرداری و سازمانهای اجتماعی مثل بهزیستی و وزارت رفاه کمک کند تا بحرانها را رفع و مدیریت کنند. برای مثال، ما عکاسانی داریم که با عکس گرفتن از کارتنخوابها، معتادان در حاشیه شهر یا تجمع آنها در مناطقی از شهر و یا در اماکن عمومی به رفع ناهنجاریها و معضلات اجتماعی کمک کردهاند. در موضوع کودکان کار که به یک معضل برای جامعه تبدیل شدهاند، عکاسان به واسطه عکسهایی که از چهارراهها ثبت کردهاند، سازمان بهزیستی و شهرداری را به این فکر واداشتند تا با راهاندازی مدرسه کودکان کار یا سرپرستی از این کودکان، بخشی از ناهنجاری اجتماعی را مدیریت کنند. بر همین اساس، نمایش بخشی از معضلات اجتماعی با عکس در رفع مشکلات تاثیر داشته است.
دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت سوژه کار در عکاسی و پرداختن جشنوارههای متعدد به این موضوع اشاره کرد و یادآور شد: سالهاست در جشنوارههای مختلف، عکاسی از مشاغل را در زمینههایی چون فروش آهنآلات، لوازم مختلف، کار در کارگاهها، کارخانهها و صنعت چاپ، بازنمایی از ذات کار، منزلت کار، وجدان و اتقان کاری شاهد هستیم.
واجدی درباره تفاوت این جشنواره که با تولیگری وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی برنامهریزی شده با دیگر رویدادها که به موضوع کار پرداختهاند، گفت: ما جشنوارههای متعددی با موضوع کار داشتهایم اما جشنواره فرهنگی هنری «اتقان»، تفاوت مهمی با دیگر رویدادها دارد و آن هم این است که به جای نمایش صرف کار و معضلات آن، برای فرهنگ کار و وجدان کاری جایگاه ویژهای قائل شده است. در این جشنواره به ارزش، منزلت کار و اهمیت مهارتآموزی توجه شده است.
این هنرمند در معرفی فرهنگ کار و اینکه عکاسان چگونه میتوانند این فرهنگ را در قالب تصویر به نمایش بگذارند، گفت: فرهنگ کار، ارزشگذاری کارگر و کارمند به بهبود فعالیت است. فرهنگ کار و ارزش گذاشتن فرد به این است که در ساعت و زمانی مشخص، کار را به سرانجام برساند. فرهنگ کار، پاسخگویی به اربابرجوع به جای وبگردی و پرسه زنی در شبکههای اجتماعی است. عکاسان با بازنمایی منفی نسبت به بیدقتی در کار به نهادینهسازی فرهنگ کار از بعد مستند اجتماعی کمک میکنند و باعث میشوند تا اصحاب کار و کسانی که شغل یا مسئولیتی بر عهده دارند، بیشتر به وقت کار، ارزش کار و اتقان کاری توجه کنند و به جای فرصتسوزی، تلنگری به افراد وارد میشود و مدیران و مسئولان به این فکر میافتند که چطور میتوان افراد را متوجه وجدانکاری کرد.
او ادامه داد: عکس میتواند با بازنمایی، تلنگری برای مشاغلی باشد که درگیر بیهودهگردی و تلفکردن زمان شدهاند. شبکههای اجتماعی و فضای مجازی موجب شده است که غالب افراد از اتقان و وجدان کاری فاصله بگیرند و هنر عکاسی این ظرفیت را دارد تا بهواسطه بازنمایی، تلنگری به معضلات کاری بزند.
دبیر بخش عکس جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» همچنین ضمن اشاره به گستردگی حوزه عکاسی و جایگاهی که در حوزه مشاغل دارد، بیان کرد: آشنایی با شیوههای کار به واسطه عکاسی مستند، مستند اجتماعی و فوتوژورنالیسم یا عکاسی خبری ممکن شده و این امر حتی به شاخههای مختلف هم رسیده است. برای مثال، ما در زمینه مشاغل عکاسی تخصصی، پرتوشناسی و عکاسی پزشکی را داریم که هم سختی پزشکی در عکسها نمایان میشود و هم به واسطه آن، عکاسی به کمک شغل پزشکی آمده است.
واجدی در پایان ضمن ابراز امیدواری از اینکه تا پایان فرصت ارسال آثار، شرکتکنندگان در جشنواره فرهنگی هنری «اتقان» افزایش پیدا خواهند کرد، گفت: در میان آثار رسیده، شاهد مجموعه عکسهایی هستیم که فرهنگ کار را در قالب چند فریم ممتد، به شکل داستانی مفهومی روایت کردهاند. این مجموعه تصاویر قطعا برای ما و مخاطبان جشنواره جالب است. ضمن اینکه تکعکسهایی به دبیرخانه رویداد ارسال شده که برخی از آنها به عنوان تکفریم و به شکلی حرفهای، فرهنگ و ارزش کار را به شیوهای خاص نشان دادهاند.